تسلط به استانداردهای آسانسور

پژوهشی نتایج یک پژوهش دانشگاهی حاکیست: حدود 50 درصد از عدم تطابق‌ با استانداردها در نصب آسانسورها در کشور، ناشی از عدم آگاهی کامل نصابان با استانداردها و نبود مطالعه و آموزش استاندارد در بین آنهاست.

به گزارش سرویس پژوهشی ایسنا، آقای پیمان تبریزی، دانشجوی کارشناسی ارشد واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی طی تحقیقی به بررسی رایج‌ترین اشتباهات نصابان آسانسور پرداخته است که بر اساس یافته‌های وی با وجود آن‌ که حدود ده سال از اجباری شدن استاندارد آسانسور می‌گذرد، 47 مورد عدم تطابق در بازرسی به کرات مشاهده می‌شود که متاسفانه حدود 50 درصد از عدم تطابق‌ها به علت عدم آگاهی نصابان از موارد استاندارد آسانسور و عدم مطالعه و آموزش استاندارد و نبودن سیستم مدیریت کیفی (Q.C) در شرکتهای فروشنده و نصب گننده آسانسور می باشد.

اندازه گیری ریل و درب آسانسور برای سفارش کابین

سفارش کابین عملاً پس از نصب درب و ریل ممکن خواهد بود

لذا پس از نصب درب و ریل آسانسور، بسته به نوع آسانسور منصوبه اعم از:

آسانسور کششی وزنه پشت

آسانسور کششی وزنه بغل

آسانسور هیدرولیک مستقیم

آسانسور هیدرولیک غیر مستقیم، اندازه گیری به شرح ذیل انجام میشه:

 آسانسورهای کششی (وزنه پشت)

اندازه گیری دهنه ریل کابین

اندازه گیری دهنه ریل وزنه

اندازه گیری فاصله کلاف پشتی تا درب طبقه و یا فاصله براکت وزنه تا درب طبقه (در صورت اجرای آسانسور از نوع کششی وزنه پشت)

اندازه گیری فاصله بین ریل کابین تا درب طبقه

یادداشت نوع درب طبقه منصوبه (اعم از لولائی با بازشوی چپ یا راست و یا اتوماتیک تلسکوپی چپ یا راست و یا اتوماتیک سانترال با ذکر تعداد لته های مربوطه)

اندازه گیری محل جمع شو لته های درب های تلسکوپی یا سانترال و تشخیص نوع درب کابین اعم از (دولته یا سه لته و یا ... بودن آن)

تعیین میزان انحراف از آکس درب طبقه و حتماً یادداشت نمودن سمت انحراف از آکس

آسانسورهای کششی (وزنه بغل)

اندازه گیری دهنه ریل کابین

اندازه گیری دهنه ریل وزنه

اندازه گیری فاصله کلاف پشتی تا درب طبقه

اندازه گیری فاصله بین ریل کابین تا درب طبقه

یادداشت نوع درب طبقه منصوبه (اعم از لولائی با بازشوی چپ یا راست و یا اتوماتیک تلسکوپی چپ یا راست و یا اتوماتیک سانترال با ذکر تعداد لته های مربوطه)

اندازه گیری محل جمع شو لته های درب های تلسکوپی یا سانترال و تشخیص نوع درب کابین اعم از (دولته یا سه لته و یا ... بودن آن)

تعیین میزان انحراف از آکس درب طبقه و حتماً یادداشت نمودن سمت انحراف از آکس

آسانسورهای هیدرولیک(جک مستقیم از مرکز)

اندازه گیری دهنه ریل کابین

اندازه گیری فاصله کلاف پشتی تا درب طبقه

اندازه گیری فاصله بین ریل کابین تا درب طبقه

یادداشت نوع درب طبقه منصوبه (اعم از لولائی با بازشوی چپ یا راست و یا اتوماتیک تلسکوپی چپ یا راست و یا اتوماتیک سانترال با ذکر تعداد لته های مربوطه)

اندازه گیری محل جمع شو لته های درب های تلسکوپی یا سانترال و تشخیص نوع درب کابین اعم از (دولته یا سه لته و یا ... بودن آن)

تعیین میزان انحراف از آکس درب طبقه و حتماً یادداشت نمودن سمت انحراف از آکس

آسانسورهای هیدرولیک(غیر مستقیم جک نصب شده در پشت)

اندازه گیری عرض مفید چاه آسانسور

اندازه گیری فاصله کاراسلینگ تا درب طبقه

یادداشت نوع درب طبقه منصوبه (اعم از لولائی با بازشوی چپ یا راست و یا اتوماتیک تلسکوپی چپ یا راست و یا اتوماتیک سانترال با ذکر تعداد لته های مربوطه)

اندازه گیری محل جمع شو لته های درب های تلسکوپی یا سانترال و تشخیص نوع درب کابین اعم از (دولته یا سه لته و یا ... بودن آن)

تعیین میزان انحراف از آکس درب طبقه و حتماً یادداشت نمودن سمت انحراف از آکس

نکاتی هنگام سقوط آسانسور

عضی معتقدند در زمان سقوط آسانسور باید بر روی شکم دراز کشید و گروهی، به پشت خوابیدن را توصیه می کنند! اما در هر دو حالت مواظبت از سر مهم است

بعضی معتقدند به دلیل حالت ارتجاعی شکم دمرو خوابیدن بهتر است 

گروهی دراز کشیدن به روش طاقباز را توصیه می کنند.

اما در هر دو روش باید برای حفظ سر و مغز با دست متکایی برای سر بسازیم و سر در میان بازوان پناه داده شود تا با کاستن از ضربات احتمالی به سر و مغز جلوگیری گردد، این روش جزئی از پژوهش آقای  Eliot H Frank مهندس تحقیقات مرکز مهندسی تکنولوژی ماساچوست در رابطه با پوزیشن مسافر در زمان سقوط آسانسور می باشد. البته حتی در این وضعیت اگر ضربه وارده شدید باشد احتمال صدمه دیدن استخوانهای نازک سینه بعید نیست.

با این روش، نیرو و ضربه وارده در تمامی مناطق بدن توزیع شده و از وارد آمدن وزن دیگر قسمتها به یک نقطه از بدن (مثل حالت ایستاده) که تا 10 برابر ضربه قوی تری ایجاد می شود، جلوگیری می کند و لذا ضربات در تمامی نقاط بدن تقسیم و از شدت آن کاسته می گردد.

پس با توجه به نکات فوق وقتی کابین به سمت پائین در حال سقوط می باشد، به دلیل شتاب گرانشی شدید که حدود 10 برابر حالت عادی می باشد، اگر به صورت ایستاده یا نشسته قرار گرفته باشیم، وزن طبیعی بدن  و نقاطی که وزن آن به دیگر قسمتها منتقل می شود، ده برابر سنگین تر شده و در اثر سنگینی و شوک ضربه نهایی صدمات جبران ناپذیری به اجزاء  بدن وارد می شود.

رعایت موارد فوق بشرطی میسر است که در زمان بسیار کوتاه حادثه افراد خونسردی خود را حفظ کرده و در کوتاهترین زمان ممکن خود را با شرایط موجود با توجه به تعداد نفرات و مساحت کابین هماهنگ  نموده و تصمیمات لازم  را سریعا" اتخاذ نمایند.

مطلبی که تذکر آن لازم است، در شرایط سقوط کابین و در زمان برخورد آن به ضربه گیرهای ته چاه احتمال دارد قطعاتی از سقف کابین جدا و سمت به پائین پرتاب شود، که در این شرایط نیز باید مراقب صدمه دیدن سر و صورت نیز بود.(بشرطی که وزنه های تعادل با دقت و صحیح در قاب وزنه مهار شده باشد و وزنه ای از بالا بر روی سقف کابین سقوط نکند)

بعضی کارشناسان معتقدند زمان سقوط آسانسور باید بر روی شکم خوابید و با دستان سر را گرفت

حال بر فرض مثال کابل آسانسوری پاره شود. با توجه باینکه به طور معمول:

• در هر آسانسوری حداقل از 4 رشته کابل یا سیم بکسل استفاده می شود، احتمال پاره شدن همزمان تمامی کابلها یا سیم بکسلهای آسانسور بعید و حتی غیر ممکن است، حتی اگر از 4 رشته سیم بکسل 3 رشته ی آن پاره شود، همان تک رشته باقی مانده توانایی سالم رساندن آسانسور به مقصد را دارد.

افراد حاضر در کابین آسانسور با شتابی برابر با g یا همان شتاب جاذبه زمین، چند لحظه سقوط آزاد و بی وزنی و خلاء را در تمام اعضاء و جوارح بدن خود تجربه خواهند کرد.

شتاب  g چیست؟ G FORCE
گرانش زمین که به انگلیسی به آن Gravity of Earth میگویند و به اختصار به صورت g نشان داده می شود، شتابی می باشد که اجسام با این شتاب به سوی زمین کشیده می شوند.
واحد این کمیت در SI برابر است با متر بر مجذور ثانیه (متر بر ثانیه به توان 2) و یا نیوتن بر کیلو گرم که مقدار تقریبی این کمیت برابر است با 9.81 متر بر ثانیه به توان 2 – این بدان معنی است که صرف نظر از تاثیر مقاومت هوا، بر سرعت جسم در حال سقوط در نزدیکی زمین در هر ثانیه 9.81 متر بر ثانیه افزوده می شود.
پس هر گاه جسمی در حال حرکت به طرف پائین سقوط نماید در هر ثانیه به اندازه‌ 9.81 متر به سرعتش افزوده می‌شود

آسانسور های بدون موتورخانه

آسانسورهای بدون موتورخانه

عموما سیستم‌های محرکه آسانسور به دو دسته کششی و هیدرولیک تقسیم می‌شوند. تاکنون هر دو دسته این سیستم‌ها به محلی برای استقرار موتور(موتور و گیربکس) یا تانک هیدرولیک، موتور و متعلقات مربوطه و همچنین تابلوی کنترل آسانسور نیاز داشته‌اند. مهندسین و طراحان ساختمان در بسیاری از ساختمان‌ها به دلیل محدودیت‌های معماری در صدد انتقال فضای موتورخانه از بالای چاه آسانسور برآمده‌اند و به همین دلیل یا به سیستم های هیدرولیک که می‌توان موتورخانه را کنار چاه آسانسور و یا حتی با فاصله ای دورتر از آن قرار داد روی آورده اند ویا اگر به دلیل محدودیتهای سرعت و ارتفاع امکان استفاده از سیستم‌های هیدرولیک مقدور نبوده، موتورخانه آسانسور را از بالای چاه به کنار در بالا و یا کنار در پایین انتقال داده‌اند.

در این مقاله مشکلات آسانسورهای هیدرولیک و سیستم‌های کششی موتورخانه‌ی کناری و مزایای استفاده از سیستم‌های بدون موتورخانه به اختصار ذکر می‌شود.

سیستم های کششی آسانسورهای هیدرولیک:

آسانسورهای هیدرولیک عموما برای حمل و نقل بارهای سنگین در آسانسورهای اتومبیل‌بر، باربر و همچنین در ساختمان‌های مسکونی کم ترافیک با ارتفاع کم استفاده می‌شوند.

از مزایای این آسانسورها امکان کنترل سرعت آسانسور هنگام شروع و خاتمه حرکت است، مزیت دیگر این سیستم امکان نصب سیستم محرکه در فضایی دورتر از چاه آسانسور است.

این سیستم دارای معایبی نیز هست که می توان از میان آنها به موارد زیر اشاره نمود:

۱- محدودیت ارتفاع

سیستم هیدرولیک را نمی‌توان در ساختمان‌های با ارتفاع متوسط یا زیاد نصب کرد.

۲- محدودیت سرعت

حداکثر سرعت آسانسور هیدرولیک بین ۰/۶۳ تا ۱ متر بر ثانیه است.

۳- محدودیت ترافیک

در صورتی که ترافیک ساختمان زیاد باشد(بیش از ۹۰ استارت در ساعت) نمی‌توان از آسانسور هیدرولیک استفاده نمود.

۴- مصرف انرژی زیاد

در مقایسه با آسانسورهای کششی VVVF مصرف انرژی این سیستم حدود ۲ برابر است.

۵- تعمیرات و نگهداری

نشتی روغن و خرابی اورینگ و پکینگ‌ها از مشکلات دائمی این سیستم‌ها است.

۶- مشکلات زیست-محیطی

به دلیل استفاده زیاد از روغن همواره تخلیه و تعویض روغن مشکلات زیست-محیطی فراوانی را به دنبال دارد.

آسانسور های کششی موتور خانه کنار (بالا یا پایین)

ضرورت حذف موتور خانه در بالای چاه آسانسور در کنار دلایل فوق مهندسین ساختمان را مجبور می‌کرد از سیستم‌های کششی استفاده کنند که در آنها موتورخانه در یکی از دو جهت (بجز ورودی آسانسور)، بالا یا پایین چاه آسانسور قرار دارد، برای انتقال نیروی محرکه در آنها از تعدادی قرقره‌های هرز گرد که جهت انتقال نیرو را عوض می‌کنند، استفاده می‌شود.

این سیستم مشکلاتی که آسانسورهای هیدرولیک دارند را دارا نیست ولی خود دارای محدودیت‌های زیر است:

۱- استفاده از تعداد زیادی قرقره‌های هرزگرد، استهلاک مکانیکی سیستم را بالا می‌برد.

۲- به دلیل تغییر جهت سریع سیم بکسل‌ها و تغییر نیروی فشار به کشش در تارهای سیم‌بکسل، عمر مفید سیم بکسل‌ها کمتر است.

۳- ازدیاد طول سیم بکسل‌ها در اثر مرور زمان بیشتر از نوع موتورخانه بالا است.

۴- استفاده از این سیستم برای سرعت بیش از ۲ متر بر ثانیه با محدودیت‌هایی همراه است.

۵- به دلیل استقرار قرقره‌های هرزگرد در بالای چاه آسانسور معمولا” فضای بالاسری (overhead-Headroom) بیشتری نیاز دارند.

۶- به دلیل عبور سیم بکسل‌ها از کنار چاه آسانسور معمولا” عرض یا عمق چاه بیشتری نیاز دارند.

آنچه که در قبل به آن اشاره شد سیستم‌هایی بودند که موتورخانه در بالای چاه آسانسور وجود نداشت وبه کنار چاه در پایین یا بالا انتقال داده می‌شود و مزایا و معایب هر کدام تشریح شد.

اما مهندسین و طراحان ساختمان و همچنین متخصصین آسانسور همواره در این اندیشه بوده‌اند که:

اولا” از سیستم محرکه کششی استفاده کنند.

ثانیا” موتور خانه را بصورت کامل حذف نمایند.

به دنبال این هدف شرکتهای عظیم  آسانسور سازی دنیا طرحهای مختلفی به  کار گرفتند. بعضی از شرکت ها سیستم محرکه را در فضای بالا سری و برخی از آنها آن را در چاهک یا چاله آسانسور جای دادند.

حذف موتورخانه آسانسور بدون اینکه فضای بیشتر در هیچ یک از ابعاد چاه آسانسور نیاز باشد و استفاده از این نوع موتور AC مزایای بی‌شماری در ساختمان به ارمغان می آورد که به اختصار به آنها اشاره می‌شود:

طراحی آسان‌تر ساختمان

کاهش هزینه‌های ساختمان

فضای اضافه موتورخانه برای هر گونه استفاده بهتر یا حذف آن

حفاظت محیط زیست با استفاده از موتور بدون گیربکس (Gearless) و عدم استفاده از روغن برای گیربکس یا اتاقک روغن آسانسور‌های هیدرولیک

حرکت آرام و کنترل شده با سیستم VVVF

بازده بسیار بالای سیستم محرکه تا ۹۶%

مصرف انرژی بسیار کمتر نسبت به انواع دیگر ۶۰% تا ۴۰% صرفه جویی انرژی

تعداد قطعات کمتر و افزایش عمر مفید سیستم محرکه

دوران بسیار کم این نوع موتور(۹۰ تا ۲۵۰ دور در دقیقه) نسبت به انواع مشابه (بیش از ۱۰۰۰ دور در دقیقه) کنترل آسان و افزایش عمر مفید

وزن کم و حجم کوچک آن ضمن اینکه گشتاور بالایی را اعمال می‌کند سبب اعمال نیروی ایستایی کمتری به ساختمان می‌گردد

تعمیر و نگهداری بسیار آسان و با صرفه جویی

با توجه به اینکه سیستم  محرکه به انتهای فوقانی ریل کابین متصل می‌گردد نیروی اصلی وزن آن و همچنین نیروهای اصلی وارد بر ریل‌ها را به صورت عمودی به کف ساختمان وارد می‌کند در نتیجه نیروهای وارد بر سازه ساختمان در حد ناچیزی است .

نحوه نصب این سیستم به صورت زیر می باشد:

موتور به ریل کابین در بالاترین نقطه متصل می‌گردد. تابلوی کنترل آسانسور در کنار بالاترین درب طبقه نصب می‌شود و سایر متعلقات مانند آسانسورهای دیگر نصب می‌گردد.