آسانسور های بدون موتورخانه
آسانسورهای بدون موتورخانه
عموما سیستم‌های محرکه آسانسور به دو دسته کششی و هیدرولیک تقسیم می‌شوند. تاکنون هر دو دسته این سیستم‌ها به محلی برای استقرار موتور(موتور و گیربکس) یا تانک هیدرولیک، موتور و متعلقات مربوطه و همچنین تابلوی کنترل آسانسور نیاز داشته‌اند. مهندسین و طراحان ساختمان در بسیاری از ساختمان‌ها به دلیل محدودیتهای معماری در صدد انتقال فضای موتورخانه از بالای چاه آسانسور برآمده‌اند و به همین دلیل یا به سیستم های هیدرولیک که می‌توان موتورخانه را کنار چاه آسانسور و یا حتی با فاصله ای دورتر از آن قرار داد روی آورده اند ویا اگر به دلیل محدودیتهای سرعت و ارتفاع امکان استفاده از سیستم‌های هیدرولیک مقدور نبوده، موتورخانه آسانسور را از بالای چاه به کنار در بالا و یا کنار در پایین انتقال داده‌اند.
در این مقاله مشکلات آسانسورهای هیدرولیک و سیستم‌های کششی موتورخانه‌ی کناری و مزایای استفاده از سیستم‌های بدون موتورخانه به اختصار ذکر می‌شود.
سیستم های کششی آسانسورهای هیدرولیک:
آسانسورهای هیدرولیک عموما برای حمل و نقل بارهای سنگین در آسانسورهای اتومبیل‌بر، باربر و همچنین در ساختمان‌های مسکونی کم ترافیک با ارتفاع کم استفاده می‌شوند.
از مزایای این آسانسورها امکان کنترل سرعت آسانسور هنگام شروع و خاتمه حرکت است، مزیت دیگر این سیستم امکان نصب سیستم محرکه در فضایی دورتر از چاه آسانسور است.
این سیستم دارای معایبی نیز هست که می توان از میان آنها به موارد زیر اشاره نمود:
۱- محدودیت ارتفاع
سیستم هیدرولیک را نمی‌توان در ساختمان‌های با ارتفاع متوسط یا زیاد نصب کرد.
۲- محدودیت سرعت
حداکثر سرعت آسانسور هیدرولیک بین ۰/۶۳ تا ۱ متر بر ثانیه است.
۳- محدودیت ترافیک
در صورتی که ترافیک ساختمان زیاد باشد(بیش از ۹۰ استارت در ساعت) نمی‌توان از آسانسور هیدرولیک استفاده نمود.
۴- مصرف انرژی زیاد
در مقایسه با آسانسورهای کششی VVVF مصرف انرژی این سیستم حدود ۲ برابر است.
۵- تعمیرات و نگهداری
نشتی روغن و خرابی اورینگ و پکینگ‌ها از مشکلات دائمی این سیستم‌ها است.
۶- مشکلات زیست-محیطی
به دلیل استفاده زیاد از روغن همواره تخلیه و تعویض روغن مشکلات زیست-محیطی فراوانی را به دنبال دارد.
آسانسور های کششی موتور خانه کنار (بالا یا پایین)
ضرورت حذف موتور خانه در بالای چاه آسانسور در کنار دلایل فوق مهندسین ساختمان را مجبور می‌کرد از سیستم‌های کششی استفاده کنند که در آنها موتورخانه در یکی از دو جهت (بجز ورودی آسانسور)، بالا یا پایین چاه آسانسور قرار دارد، برای انتقال نیروی محرکه در آنها از تعدادی قرقره‌های هرز گرد که جهت انتقال نیرو را عوض می‌کنند، استفاده می‌شود.
این سیستم مشکلاتی که آسانسورهای هیدرولیک دارند را دارا نیست ولی خود دارای محدودیتهای زیر است:
۱- استفاده از تعداد زیادی قرقره‌های هرزگرد، استهلاک مکانیکی سیستم را بالا می‌برد.
۲- به دلیل تغییر جهت سریع سیم بکسل‌ها و تغییر نیروی فشار به کشش در تارهای سیم‌بکسل، عمر مفید سیم بکسل‌ها کمتر است.
۳- ازدیاد طول سیم بکسل‌ها در اثر مرور زمان بیشتر از نوع موتورخانه بالا است.
۴- استفاده از این سیستم برای سرعت بیش از ۲ متر بر ثانیه با محدودیت‌هایی همراه است.
۵- به دلیل استقرار قرقره‌های هرزگرد در بالای چاه آسانسور معمولا” فضای بالاسری (overhead-Headroom) بیشتری نیاز دارند.
۶- به دلیل عبور سیم بکسل‌ها از کنار چاه آسانسور معمولا” عرض یا عمق چاه بیشتری نیاز دارند.
آنچه که در قبل به آن اشاره شد سیستم‌هایی بودند که موتورخانه در بالای چاه آسانسور وجود نداشت وبه کنار چاه در پایین یا بالا انتقال داده می‌شود و مزایا و معایب هر کدام تشریح شد.
اما مهندسین و طراحان ساختمان و همچنین متخصصین آسانسور همواره در این اندیشه بوده‌اند که:
اولا” از سیستم محرکه کششی استفاده کنند.
ثانیا” موتور خانه را بصورت کامل حذف نمایند.
به دنبال این هدف شرکتهای عظیم آسانسور سازی دنیا طرحهای مختلفی به کار گرفتند. بعضی از شرکت ها سیستم محرکه را در فضای بالا سری و برخی از آنها آن را در چاهک یا چاله آسانسور جای دادند.
حذف موتورخانه آسانسور بدون اینکه فضای بیشتر در هیچ یک از ابعاد چاه آسانسور نیاز باشد و استفاده از این نوع موتور AC مزایای بی‌شماری در ساختمان به ارمغان می آورد که به اختصار به آنها اشاره می‌شود:
طراحی آسان‌تر ساختمان
کاهش هزینه‌های ساختمان
فضای اضافه موتورخانه برای هر گونه استفاده بهتر یا حذف آن
حفاظت محیط زیست با استفاده از موتور بدون گیربکس (Gearless) و عدم استفاده از روغن برای گیربکس یا اتاقک روغن آسانسورهای هیدرولیک
حرکت آرام و کنترل شده با سیستم VVVF
بازده بسیار بالای سیستم محرکه تا ۹۶%
مصرف انرژی بسیار کمتر نسبت به انواع دیگر ۶۰% تا ۴۰% صرفه جویی انرژی
تعداد قطعات کمتر و افزایش عمر مفید سیستم محرکه
دوران بسیار کم این نوع موتور(۹۰ تا ۲۵۰ دور در دقیقه) نسبت به انواع مشابه (بیش از ۱۰۰۰ دور در دقیقه) کنترل آسان و افزایش عمر مفید
وزن کم و حجم کوچک آن ضمن اینکه گشتاور بالایی را اعمال می‌کند سبب اعمال نیروی ایستایی کمتری به ساختمان می‌گردد
تعمیر و نگهداری بسیار آسان و با صرفه جویی
با توجه به اینکه سیستم محرکه به انتهای فوقانی ریل کابین متصل می‌گردد نیروی اصلی وزن آن و همچنین نیروهای اصلی وارد بر ریل‌ها را به صورت عمودی به کف ساختمان وارد می‌کند در نتیجه نیروهای وارد بر سازه ساختمان در حد ناچیزی است .
نحوه نصب این سیستم به صورت زیر می باشد:
موتور به ریل کابین در بالاترین نقطه متصل می‌گردد. تابلوی کنترل آسانسور در کنار بالاترین درب طبقه نصب می‌شود و سایر متعلقات مانند آسانسورهای دیگر نصب می‌گردد.